Duch Święty towarzyszył wszystkim ważniejszym wydarzeniom od Zwiastowania, przez chrzest Jezusa w Jordanie, Jego walkę z szatanem i głoszenie Dobrej Nowiny, aż po chwalebne Zmartwychwstanie.
Tajemnica trzeciej Osoby Trójcy Świętej została objawiona w pełni dopiero w czasach Nowego Przymierza. Pięćdziesiąt dni po Zmartwychwstaniu doszło do wydarzenia uznawanego za początek działalności Kościoła. Zesłanie Ducha Świętego, nazywane też Pięćdziesiątnicą, nastąpiło w wieczerniku: wtedy – pod symbolami wichru i ognistych języków – rozlała się na apostołów łaska Ducha Pocieszyciela. Od tej chwili zaczęli oni udzielać Ducha Świętego nowo nawróconym, nakładając na nich ręce. Dało to początek sakramentowi bierzmowania, który udziela szczególnych darów Ducha Świętego: mądrości, rozumu, umiejętności, rady, męstwa, pobożności i bojaźni Bożej. Św. Paweł w liście do Galatów (5, 22-23) wymienia także owoce Ducha Świętego, do których zalicza: miłość, wesele, pokój, cierpliwość, uprzejmość, dobroć, wspaniałomyślność, łaskawość, wierność, skromność, wstrzemięźliwość i czystość. Bóg Ojciec i Syn Boży są wspólnie jedną zasadą pochodzenia Ducha Świętego, który posłany jest przez Ojca, na prośbę Syna. On działa w każdym z nas z osobna, ale i w całej zbiorowości wiernych, tworzącej Mistyczne Ciało Chrystusa, czyli Kościół. Dzięki Duchowi Świętemu mamy pewność, że Kościół jako całość nigdy nie pobłądzi. A ponieważ jest On Duszą Kościoła, jednoczy wszystkich chrześcijan, oświeca każdego z nas i pomaga rozpoznawać znaki czasu.Duch Święty wylewa swe łaski nieustannie, a w Kościele najważniejsze działania liturgiczne poprzedzone są epiklezą, czyli modlitwą do Ducha Świętego. I tak np. w czasie każdej Mszy św. konsekrację Chleba i Wina poprzedza modlitwa błagalna, aby Duch Święty zstąpił i przemienił je w Ciało i Krew Chrystusa. Przez długie lata Duch Święty pozostawał nieco w cieniu. Choć chrześcijanie wyznawali wiarę w Jego boską godność, to pisano i mówiono o Nim niewiele. Dopiero w XX wieku nastąpił przełom, co zaowocowało m.in. refleksją teologiczną – zwanej “pneumatologią” (greckie “pneuma” tzn. “duch”) – a także powstaniem ruchów odnowy charyzmatycznej. Ale o „nowym posłaniu Ducha” pisał już w XIII w. św. Tomasz z Akwinu, a w nauczaniu Kościoła na przestrzeni całych dziejów nie brakowało fundamentalnych orzeczeń poświęconych Duchowi Świętemu. I tak w 382 r. synod rzymski głosił: „Jeśli kto nie przyjmuje, że są trzy prawdziwe Osoby Ojca i Syna, i Ducha Świętego, że one są równe, zawsze żyjące, ogarniające wszystkie rzeczy widzialne i niewidzialne, że mogą wszystko, sądzą wszystko, ożywiają wszystko, stwarzają wszystko, zbawiają wszystko – sam się wyłącza ze społeczności wiernych (21). Symbol wiary Quicumque z V w. nauczał: „Duch Święty jest równy jednością natury Bożej zarówno Ojcu, jak i Synowi”. Aw 1140 r. synod w Sens orzekał, że „Duch Święty jest duszą świata”W czasach najnowszych Leon XIII poświęcił Duchowi Świętemu encyklikę Divinum illud, a Sługa Boży Jan Paweł II napisał encyklikę Dominum et Vivificantem, w której nazwał Go Duszą Kościoła, porównując Jego działanie do funkcji duszy w ciele człowieka.
Michał Gryczyński
