Z języka greckiego słowo Dekalog – dosłownie “deca logos” – oznacza “dziesięć słów”. Tym właśnie słowem Pismo św. określa dziesięć przykazań Bożych. Są to najważniejsze, niezmienne nakazy prawa moralnego, które rodzaj ludzki otrzymał od samego Boga. Z kart Pisma św. wiadomo, że stało się to za pośrednictwem Mojżesza, któremu Bóg przekazał je na górze Synaj. Zostały one wyryte na kamiennych tablicach, nazwanych później tablicami przymierza. Naród wybrany przechowywał je, jako najdroższy skarb, w ozdobnej skrzyni, czyli arce przymierza.
Przykazania określają fundamenty naszej moralności i są dla człowieka wierzącego Bożym prawem objawionym, obowiązującym wszystkich i po wsze czasy. Trzy pierwsze przykazania określają stosunek człowieka do Boga, natomiast siedem pozostałych zawiera wskazania dotyczące relacji z innymi ludźmi w porządku miłości. Wszystkie przykazania Pismo św. wymienia w dwu miejscach: w Księdze Wyjścia (20, 1-17) i Księdze Powtórzonego Prawa (5, 6 – 21).
Nie powinniśmy postrzegać Dekalogu jedynie jako zbioru zakazów i praw, które ograniczają naszą wolność. Nie należy bowiem zapominać, że ich Autorem jest Stwórca, a Jego wolą było obdarowanie człowieka wolnością. Wymownie świadczą o tym słowa wprowadzające do Dekalogu: Jam jest Pan Bóg twój, który cię wywiódł z ziemi egipskiej, z domu niewoli. Wynika z nich, że Bóg najpierw wyzwolił swój lud, a dopiero potem dał mu nakazy etyczne. Są one drogowskazami określającymi w jaki sposób godnie żyć i chronić najwyższe wartości.
Kolejne pokolenia chrześcijan – a więc również i nasze – stają wobec wyzwania nieustannego odczytywania Dekalogu w kontekście swoich czasów. Tak też uczynił Pan Jezus w Kazaniu na Górze, oznajmiając, że nie przyszedł zmienić Prawa, lecz je wypełnić. I rzeczywiście tak uczynił, uwewnętrzniając wymowę przykazań i podkreślając, że ich syntezą jest przykazanie miłości Boga i bliźniego, czyli dziesięć słów Boga w jednym: Będziesz miłował Pana Boga swego całym swoim sercem, całą swoją duszą i całym swoim umysłem, a bliźniego swego jak siebie samego. To streszczenie wszystkich naszych zobowiązań wobec Boga, bliźnich oraz siebie. Pan Jezus oświadczył apostołom, że nie ma innego, większego przykazania: “Przykazanie nowe daję wam, abyście się wzajemnie miłowali, tak jak Ja was umiłowałem”. Istotą chrześcijańskiego przesłania jest więc imperatyw miłości, a św. Jan Apostoł i Ewangelista mówi, że jest to także imię Boga, który jest Miłością. Odpowiedzią człowieka na dar miłości powinna być także miłość, która realizuje się poprzez wypełnianie Jego woli – wyrażonej w Dekalogu oraz nauczaniu Pana Jezusa – i na nieustannych prośbach, aby dał nam poznać swoją wolę, czyli to czego od nas oczekuje, w jaki sposób powinniśmy postępować. Konkretyzacja miłości dokonuje się bowiem poprzez działanie.
A ponieważ przykazania są słowem Bożym, toteż pozostają niezmienne i ciągle aktualne. I dlatego nikomu nie wolno modyfikować ich treści. Przestrzeganie Dekalogu jest koniecznym warunkiem wejścia do królestwa Bożego.
