W Kościele starożytnym obrzęd ten kończył liturgię słowa poprzedzając bezpośrednio procesję z darami (tak jest do dzisiaj np. w liturgii ambrozjańskiej). W liturgii rzymskiej, co najmniej od papieża Grzegorza Wielkiego (VI/VII w.), obrzęd pokoju jest drugim elementem obrzędów Komunii św. nawiązującym do prośby zawartej w Modlitwie Pańskiej: „… jako i my odpuszczamy naszym winowajcom”. Obrzęd obejmuje modlitwę celebransa o pokój i jedność dla Kościoła, życzenie pokoju kierowane następnie do zgromadzenia i jego odpowiedź oraz sam znak pokoju. Modlitwa o pokój kierowana jest bezpośrednio do Chrystusa, a jej pierwsza część posiada kilka wariantów nawiązujących do różnych okresów liturgicznych lub uroczystości. Przez wiele wieków znakiem pokoju był braterski pocałunek stanowiący zwyczajny sposób pozdrawiania się chrześcijan (zob. np. Rz 16, 16; 1 Kor 16, 20).
ks. Waldemar Babicz
